سرفه از علت تا درمان

سرفه واکنش طبیعی و نرمال بدن برای محافظت مجاری تنفسی و ریه ها در مقابل میکروب ها، آلودگی ها و ذرات خارجی است. در واقع سرفه باعث خروج این عوامل تهدید کننده با سرعتی نزدیک به 80 کیلومتر بر ساعت از گلو و ریه ها می شود. سرفه های موقتی نرمال هستند و مخاط تنفسی را از آسیب عوامل خارجی محافظت کرده و پاکسازی گلو و مجاری تنفسی می شوند. اما طولانی شدن سرفه و یا همراه بودن علائمی مانند تنگی نفس، افزایش ترشحات و خلط های خونی می توانند بدلیل یک مشکل جدی تر باشند.  

علت های مختلف سرفه

سرفه می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیافتد که شایع ترین آن ها شامل:

• عفونت دستگاه تنفسی فوقانی که بیشتر مربوط به عفونت ناشی از گلو و بینی بوده و با تب، گلو درد و آبریزش بینی همراه است.
• تب یونجه (Hay fever) که معمولا همراه سرفه های خشک، عطسه و آبریزش بینی بوده و شبیه به سرما خوردگی می باشد.
• قرار گرفتن در معرض آلرژن ها و موادی که سبب تحریک و التهاب مجاری تنفسی می شوند.
• عفونت های دستگاه تنفسی تحتانی که توسط برخی باکتری ها و ویروس ها ایجاد می شود. این سرفه ها عمیق تر بوده و دیرتر بهبود پیدا می کنند. این نوع عفونت ها نیز معمولا همراه تب هستند. این عفونت ها می توانند مجاری تنفسی را درگیر کنند که به آن برونشیت می گویند و در صورتی که عفونت به ریه ها برسد و سبب درگیری ریه شود تحت عنوان پنومونی شناخته می شود.
• آمبولی ریه که یک وضیت خطرناک است که در آن یک لخته خون از سایر قسمت های بدن (معمولا پاها) به ریه رفته و سبب تنگی نفس ناگهانی و گاها سرفه خشک می شود.
• کلاپس ریه ها که می تواند به دلیل ضربه به قفسه سینه ایجاد شود و سبب درد ناگهانی در قفسه سینه ، تنگی نفس و سرفه های خشک می شود.
• نارسایی قلبی; هنگامی که قلب عملکرد ضعیفی داشته باشد سبب تحمع مایع در ریه ها شده که سبب سرفه و تنگی نفس می شود.
• ترشحات پشت حلق که بدنبال عفونت و یا ذرات آلرژیک بوجود می آیند نیز سبب تحریک گلو سرفه می شوند.
• رفلاکس معده-مری (GERD) سبب برگشت اسید معده به درون مری شده که می تواند سبب سرفه های خشک شود. رفلاکس معده-مری همراه با احساس سوزش سرمعده یا سوزش قلب همراه است.

سرفه ها می توانند انواع متفاوتی داشته باشند که در تشخیص و درمان آن اهمیت دارند. سرفه هایی که همراه خلط هستند معمولا بدنبال برونشیت، آنفلوانزا و عفونت های ریوی ایجاد می شوند. حتی رنگ خلط (خلط سبز، زرد با خونی) نیز می تواند نماینگر بروز یک بیماری جدی تر باشد. سرفه هایی که همراه خلط نیستند سرفه خشک نامیده می شوند.

سرفه های حاد اهمیت کمتری دارند و معمولا کمتر از سه هفته بدون نیاز به درمان پزشکی بطور خودبخود خوب می شوند. اما اگر همراه تب، سردرد و تنگی تنفس باشند لازم است که به پزشک مراجعه شود. سرفه های مزمن معمولا بیش از 8 هفته طول کشیدهو می تواند نمایانگر یک مشکل مزمن ریوی باشند.

درمان سرفه

هنگام مراجعه به پزشک معمولا در خصوص سابقه سرفه شما شامل زمان شروع آن، ماهیت و نوع سرفه تان، اینکه چه زمان هایی سرفه شما بهتر یا بدتر می شود و سایر علائم همراه سرفه مانند تب، درد قفسه سینه، تنگی نفس یا سختی در نفس کشیدن، سردرد، سرگیجه و … از شما سوال می کند تا تشخیص و درمان مناسب را انجام دهد. حتی ممکن است آزمایش خون، سی تی اسکن و عکس رادیوگرافی قفسه سینه و اسپیرومتری نیز برای شما درخواست کند.

درمان هر سرفه بسته به عامل ایجاد کننده آن می تواند متفاوت باشد. اکثر سرفه ها به دلیل عفونت های خفیف دستگاه تنفس فوقانی ناشی از سرماخوردگی ایجاد شده که خوب بخود خوب می شوند. در موارد سرفه های مزمن درمان های تخصصی تر می بایست تحت نظر پزشک انجام شود. به عنوان مثال در مواردی مثل آسم بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) بیمار نیازمند داروهای استنشاقی می باشد. در موردی که سرفه آلرژیک باشد در درجه اول می بایست از قرار گیری در برابر عامل ایجاد آلرژی خودداری کرد. به عنوان مثال دود سیگار یکی از عوامل آلرژیک است که اکیدا توصیه می شود از مصرف آن و یا قرار گرفتن در معرض آن خودداری شود.

استفاده از داروهای OTC یا داروهای بدون نیاز به نسخه پزشک نیز می تواند در کاهش علائم عفونت های تنفسی موثر باشد. ایموفورتیس شربت گیاهی و طبیعی تشکیل شده از عصاره های استاندارد سرخارگل (اکیناسه)، شیرین بیان و پروپولیس است که علاوه بر تنظیم و تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت های در بهبود علائم ناشی از عفونت های تنفسی موثر است و می تواند در بهبود سرفه ناشی از این عفونت های موثر باشد. ایموفورتیس همچنین به دلیل شیرین بیان موجود در آن دارای خاصیت خلط آوری و موکولایتیک بوده و به خروج راحتتر خلط از مجاری تنفسی کمک می کند. طعم این شربت کاملا طبیعی بوده و فاقد ترکیبات شیرین کننده است که می تواند سبب تحریک بیشتر گلو و سرفه شوند.